Qaar ka tirsan dadka isticmaala baraha bulshada ayaa si been abuur ah u sheegaya in muuqaal laga soo duubay madaxweynaha Mareykanka, Joe Biden, uu qofka ka muuqda yahay nin kale oo loo ekeysiiyay Biden.
Muuqaallada loo adeegsado tiknoolojiyadda loo yaqaanno “deepfake” ayaa ah kuwo ay ujeeddadoodu tahay in qof uu iska dhigo inuu sheegayo ama samaynayo wax uusan samaynin qofkii saxda ahaa.
BBC-da ayaa baaritaan ku samaysay muuqaalkaas.
Maxay dadku sheegayaan?
Kumannaan qof oo isticmaala baraha bulshada ayaa sheegay in muuqaalka Biden uu yahay mid wajigiisa la saaray nin atoore ah, iyadoo la adeegsanayo tiknoolojiyadda casriga ah ee wax lagu baddalo.
Muuqaalka Biden oo 17 ilbiriqsi ah ayuu uga hadlayay rabshadihii 6-dii bishii January ka dhacay dhismaha baarlamaanka Mareykanka, xilligaas oo ay dad mudaharaadeyaal ah xoog ku galeen dhismaha.
Rabshadahaas ayaa hadda lagu wadaa baaritaanno, waxaana loo xil saaray guddi ka kooban xildhibaannada Aqalka Wakiillada.
Muuqaalkaas ayaa maalin ka hor lagu daabacay bogga Twitter-ka rasmiga ah ee xisbiga Dimuqraaddiga, durbadiina waxa uu dhaliyay hadal-hayn ballaaran.
Kumannaan jeer ayaa lasii faafiyay sawirro iyo qoraallo ay baraha bulshada soo galiyeen dad shaki ka muujinaya muuqaalkaas, oo ay ka mid yihiin shakhsiyaad caan ah oo ka tirsan falanqeeyayaasha telefishinnada garabka bidix ee Newsmax iyo One America News.
Â
Sideen ku ogaannay inay arrintan been tahay?
Hal sabab oo ay dadka shakiga muujiyay u adeegsanayaan muuqaalkan waa in ay sheegeen in Madaxweyne Biden uu isagoo sidaas ka duwan kasoo muuqday muuqaal kale oo isla maalintaas la shaaciyay – kaasoo dadka qaar ay isaga laftiisa ku tilmaameen been abuur.
Balse farqiga kaliya ee u dhaxeeya sida uu u egyahay madaxweynaha waa mid ku salaysan iftiinkii la isticmaalay markii la duubayay muuqaalka.
Â
Dadka ayaa sidoo kale sheegay muuqaalka uu shaki badan dhalinayo maadaama uusan madaxweynuhu libiqsanayn – laakiin taas caddayn uma noqon karto in muuqaalka uu yahay mid la baddalay.
Qof Twitter-ka soo dhigay hadal ku saabsan arrintan, oo dib loo sii faafiyay 40,000 oo jeer, ayaa yiri: “qof caadi ah wuxuu libiqsanaa 15 ilaa 20 jeer halkii daqiiqo”.
Dadku waxay libiqsadaan qiyaastii 12 jeer daqiiqaddiiba, aad bay suurtagal u tahay in qofku uusan mararka qaar libiqsan muddo ka dheer waqtiga uu muuqaalka ku eg yahay oo ah 17 ilbiriqsi.
Waxaa kale oo jirta meel dhexe oo laga jaray muuqaalka ay Twitter-ka soo geliyeen xisbiga Dimuqraaddiga, sidaas darteedna waqtigaas oo dhan indhihiisa kaamirada kuma jeedin.
Muuqaalkaas laftiisa oo intaas ka dheer ayaa lasoo geliyay bogga Aqalka Cad waxa uuna madaxweynuhu libiqsanayaa dhowr jeer.
Waxaa intaas sii dheer, muuqaallada lagu sameeyo tiknoolojiyadda “deepfake” way libiqsan karaan.
“Dad badan waxay u maleeyaan in ay muuqalalada la isa saaro ku garan karaan inaysan libiqsanayn, taas oo aan sax ahayn. Deepfake loo sameeyay si xun unbaan libiqsanayn, taasna ma aha astaan lagu karto,” ayuu yiri sheegay Sam Gregory oo ah khabiir ku xeel dheer arrintaas.
“Waxaa jirtay cilmi baaris la sameeyay saddex ama afar sano ka hor oo lagu ogaaday in muuqaallada la is dul saaro aysan libiqsi lahayn, balse wixii xilligaas ka dambeeyay tiknoolijiyadda waa la hormariyay waana loo sameeyay libiqsiga.”
Sheegashooyinka ku saabsan in Madaxweyne Biden muuqaalkiisa uu ahaa mid la baddalay, is dul saar ah, ama qof u eg isaga laga duubay ma aha wax cusub.
Muddo dheer ayay arrintan kusoo noqnoqonaysay baraha bulshada, mararka qaarna waxaa ka dhalanayay hadal-hayn.
Been abuur sidaas oo kale ah ayaa laga sameeyay madax kale oo ka tirsan hoggaamiyeyaasha caalamka, oo uu ku jiray madaxweynihii hore ee Mareykanka Donald Trump.
