Timirtii Horeba Dab Loo Waa

0
Waxaynu kunool nahay geeska afrika gaar ahaan jamhuuriyada soomaaliland oo dhacda map ahaan  galbeedka waxaa ka xiga  ethopia waqooyina jabuuti koonfurtana  somaliliya barina  gacanka cadan horta dal ahaan halkaasbaynu ku naalaa waxay xornimadeenii ceelka kudhacday  lasoolaabanay 18may ,1991 dhiigbaan ka dib kumanaan gesi dhiigoodii iyo  nafta uhuray in aynu heeryadii  cadawga iska tuurno hooyooyin badanina u goblameen  , xoog  iyo maal waxaynu lahayna ku dhamadaadeen waxaa manta laga joogaa wakhtigaas mudo 25 sanaa oo bulshadani ay kaso kabanaysay waxii ku dhacay dhagahooda wali ay kasii qaylinayso dhawaaqiyadii madaaficda iyo dhiigii hortooda qulqulaayay mudadaa 25sano ah waxaynu kunaalaanaynaa horu mar iyo barwaaqo  waxaa mudadaa dalka  kala dhaxlay  4madaxwayne six or ah oo nabad iyo isku tanaasul leh oo aan

geskan aynu ku noolnahay ka dhacin waxaynu hogaanka uqanabay  geeska xaga doorashoonyinka iyo isku dhiibida xilka bilaa xanaftaa muadadaa 25sanaa waxaa dalkan kasocday hadaba horumar xaga ganacsigaa oo bulshaa dadlkan soomaaliland iska leh ay iyagu iskooda usamaysten igoo aan wax taageeraa ka helin bulshaa caalamka e aynu ka tirsanahay (aduunka ama koonkana) kula noolnahay ha noqto xag qaramadamidoobay, xag baanan caalamiya   iyo xag dowlado gaar ah bee waxayaalaha ay dakani kufaanan waxaa ka mid ah ganacsiga xortaa waxa ugu wayn e aynu dhoofinaa waaa xoolaha nool oo ah laf dhabarta dhaqaalaha dalka iyo dadka dalku malaha warshado waawayn iyo baanan maal gashi xaga shaqada markaa la eegaayana   waxaa ugu badan ee laga shaqeyaa ama looshaqo tagaa waa xafiisyada  dawlada iyo ganacsiga waxaynu si wayn ugu xidhanahay gacanka  cadan oo  ah dariiqa ganacsi ee aynu wax kala soo dagno wana ka dhoofino sida xoolaha nool oo ah laf dhabrteena . waxaa iyaduna mesha aan laga saari Karin suuqa ugu balaadhan ee aynu lenahay waa wajaale halkaasi oo aynu xidhiidh ganacsi oo balaadhan la leenahay dawlada balaadhan  Ethiopia  hadaba dal markuu horu maraayo waxaa u astaana warshadaha dalkena soomaaliland waxaa sanadadii ugu danbeeyey ka bilawday warshadaha yaryar oo tartan loogu jiro tiro badan oo warshadahaasina ay ilaahad guulaysteen halka qar badan ookale ay guuldaraysteen taasi wa astaan horu mar oo muujinaysa in dalku qaaday dhabada horu marka inkastoo ayna warshadahaasi kala xadaysnayn oo  hadii uu qof wax  keeno waxaas laga daba keenaayo taasi maaha wax xun ee bulshaday dan utahay tarankaasi oo qiimo is eryaaya ku helaysa product gaas hadaba warshadaha dalkeena yeela kuwa ugu badani waa kuwa sameya biyaha oo tiro aad ubadan oo warshado yar yari ay dalka yaalaan kuwaas oo yanu odhan karno way kufilanyihiin intaa imika shaqaynaysaa baahida dalka waxaa maalmahan ugu danbeeyey maagaalooyinka ee dalka soo gaadhay biyo layidhaahdo (AGMAS)kuwasi oolaga leeyahay dalka aynu jaarka nahay ee Ethiopia  kuwasi oo six ad dhaafa dalka usoo galay waxaa ay u mooqataa in Ethiopia mar hadii  uu inaga soo galo jaad aad u fara badan oo ay inagaga baxdo lacag adag  in ethopia ganacsatadeedii ay dhadhamiyeen lacagteenii taasi oo ka dhigaysa in halkii aynu inagu population kaa faraha badan ee gaadhaaya 80 million  ku xisaabtami lahay sidii aynu ugaadhsiin lahayn waxa aynu inagu soo saarno ay iyagii inooga horeeyeen oo ay suuq aynu inagu unoqono taasi waa mid aan ku dhaliilaayo ganacsatada  dalkeena oo aan leeyahay hankiina  ganacsi bal dib ugu noqda oo hankiinu hanoqdo in waxaad soosaartaan aduunka oo dhan in uugaadho  ugu yaraana geska afrika oo dabadni ku noolyahay ku fikira .

dhanka kale  mar hadii wax ugu badan ee warshadahenu soo saaraayeen cidhiidhi lag u galiyey gurigooda dhexdiisa waa mid dhiba oo ah in anay gacanacsatadeenu shilin kordhi mooyee xagii horumarka kaseexdeen .

waxaa kale oo soo socta in maadama oo  wax kaliya ee aynu  dhoofinaa uu ahaa  xoolaha nool kuwaasna in iyagana laynagula tartami doono oo dakadaheena gacansatad hada xolaha ka dhoofisaa ay la kulmi doonaan taas manta aynu  aragnaa  waxaynu ogayn lacagta adage e aynu ku bixino jaadka  oo aynu unahay suuq aan is dhimayn in uu kordho mooyee

Aan hos udaaagee biyahan manta aynu ka hadalaynaa maxay kaga duwanyihiin baad isleedihiin kuwa dalka lagu farsameeyo ee ay waliba sameeyaan gacansato wadaniyiina oo aynu qudh iyo  maanba aynu garanayno maxaa saba in ay suuq helaan  dad aan muwaadiniyiin ahan iyadoo dalka aynu ka helayno waxaas ay hayaan wax la mid ah qiimo iyo tayo ahaanba kama jabna xaga qiimaha kuweena manaka  tayo badana  hadana waynu arkaynaa sida loo daabulaayo ee dhaksahaa ee ay inagu soogaadhayaan  yaa og biyaha lasoosaaraayo dadka kashaqaynaaya ,yaa og biyaha lagasamaynayaa halkay ka iminayaan , dadka ka shaqaynaaya caafim aadkooda yaa og , waayo imika aduunka xanuuno badan baa ka jira waxan wa biyo oo maxa cunto kulul oo iska xajinkarta xanuun dhaliyaha .aduunka aynu ku noolnahay imika biyaha siyaabo badan baa lo kaydiyaa biyaha la isticmaalo ayaa dib loo nadiifiyaa ,laakiin dalkena alxamdulilaah biuyaheenii dhulka caadigaa dulyaala iyo kuwii xaga hoose ku jiraybaa inagu filan hadii ayno sifayno iyo hadii kuwa caadigaa ee aynu qasabadha ka cabno ha ahaateen .majito manta baahi inoo keenaysa in aynu biyo shisheeyo keeno oo aynu shaqo abuur ugusamayno  dal shisheeye  halka aynu  shaqao abuur ugusamayn lahayn dhalin yarteena jaamacadaha kazoo baxday ee camal la aantu hayso .maxaynu cashuur ugu gayn dal shisheeye inagoo karayna in aynu dalkeena ku bixino cashuurta aynu ku bixinayno mel aan munaasib ku ahayn .

Waxaa inaga maqan ficilkii iyo  qayb muwaadinimada ka mid ah baan odhan karaa waayo waxaa lasamaynayaa dacaayado raqiisa oo odhanaya biyahan AGMAS waa biyo ay ka shaqeeyeen khubaro qiyaasta waayo dawlad la citiraafsanyahay oo intaas leegbaa kaantaroosha  inaga laynma aqoonsana waxana lama baadho biyahaa aynu cabaynay mudadaa waxaa laga dhigayaa waxaan jirinba anuu waxaan qabaa in aanay jirin  biyo ka fiican kuwa dalka lagu sameeyo meeshay dooonaan halaga keene  waayo asaliyanba biyaha alkeena yaala waa biyo macaan oo sideedaba iskaga filter garaysan waxaa kale oo aan odhgan alahaa  kalyo xanuunka  dadkeena hayaba waxaa looga dhigayaa  in laga qaadayo biyahaa aynu mudaa dheer cabaynay ee muwadiniinta soomaaliland soosaaren sidaa lagaaga dhigo kawaran cida dacaayadaa wadaana waa dad muwaadiniina waxaan  odhan laha qofka muwaadinkaa ee sidaas samayanaaya gacansato shesheeye haw adeegine aduu keenso  warshada dalkeena ken waxan aad soo waaridayso oo aad faa iideeda  meel kale u min guurinayso muwaadiniinbadanbaaba shaqo ka heli doonee  shirkadaha biyha sameeya e dalkeena ka shaqeya waxaa ka shaqeeya dad muwaadinina oo faro badan waxay ka qayb qataan  shaqo abuurka dalaka waar dal kale shaqo abur haw noqoninee dalkiina keena .

 

ROOBLE AHMED OMER

Qabile10@hotmail.com

– See more at: http://hadhwanaag.ca/detail.aspx?id=159857#sthash.d4V2z69C.dpuf