Maamulka Trump ayaa qorsheynaya inuu dib-u-eego dhammaan qaxootiga lagu soo qaatay gudaha Maraykanka intii lagu jiray maamulka Biden, sida lagu sheegay warqad gudaha ah oo ay heshay Associated Press Isniintii. Tani waa tallaabadii ugu dambeysay ee ka dhan ah barnaamij muddo tobannaan sano ah soo dhaweyn jiray dadka ka soo cararaya dagaal iyo dhibaato.
Dib-u-eegistan ayaa la filayaa inay keento jahawareer iyo cabsi ku saabsan ku dhowaad 200,000 qaxooti oo muddadaas la geeyay gudaha Maraykanka. Waxaa la filayaa dacwado sharci ah oo ka yimaada kooxaha u dooda xuquuqda qaxootiga, kuwaas oo qaar badan ay tallaabadan ku tilmaameen mid ka mid ah “dabeecadda khallafsan ee maamulka ee dadka isku dayaya inay nolol cusub dhistaan.”
Warqadda, oo uu saxiixay agaasimaha USCIS Joseph Edlow, laguna qoray Jimcihii, ayaa sheegaysa in xilligii Biden mudnaanta siiyay “degdeg” iyo “tiro badan”, halkii laga hormarin lahaa “hubin iyo baaritaan faahfaahsan.” Sidaa darteed, maamulka wuxuu sheegay in loo baahday dib-u-eegis dhammaystiran iyo “dib – u-wareysi guud oo lagu sameeyo dhammaan qaxootiga la soo qaatay 20 Janaayo 2021 ilaa 20 Febraayo 2025.”
Warqaddu waxay intaas ku dartay in muddo saddex bilood gudahood la diyaarin doono liiska dadka dib loo wareysan doono.
Kooxaha u dooda qaxootiga waxay sheegeen in qaxootigu caadiyan yihiin dadka ugu badan ee la baaro marka loo eego dadka kale ee Maraykanka imanaya, isla markaana ay sanado badan sugaan inta aan laga soo qaadin.
Warqaddu waxay sidoo kale si degdeg ah u hakisay oggolaanshaha kaararka cagaaran ee qaxootiga la geeyay muddadaas.
Haddii hay’addu go’aamiso in qofku uusan u qalmin in loo aqoonsado qaxooti markii hore, qofkaasi “xuquuq u ma laha rafcaan,” sida lagu sheegay warqadda. Hase yeeshee haddii loo gudbiyo maxkamadda socdaalka, markaas ayuu qofku halkaas kiiskiisa uga doodi karaa. Warqaddu waxay intaas ku dartay in xitaa kuwa hore u helay kaarka cagaaran dib loo eegi doono.
“USCIS diyaar ayey u tahay inay ilaaliso sharciga oo ay hubiso in barnaamijka qaxootiga aan loo adeegsan si khaldan,” ayuu qoray Edlow.
Dadka qaxootiga ahaan loogu qaado gudaha Maraykanka waxaa laga rabaa inay kaarka cagaaran dalbadaan hal sano kadib imaatinkooda, waxaana caadi ah in muddo shan sano kadib ay dalban karaan dhalashada.
Adeegyada Jinsiyadda iyo Socdaalka ee Maraykanka, Waaxda Amniga Gudaha iyo Aqalka Cad isla markiiba kama jawaabin codsiyada jawaabaha.
Tallaabooyinka lagu tilmaamay qoraalka ayaa ah kuwii ugu dambeeyay ee lagu beegsanayo barnaamijka qaxootiga, kaas oo maamulku hakiyay horraantii sanadkan, ka dibna dejiyay hanaan lagu xaddidayo soo gelitaanka dadka, taas oo laga dhigay 7,500 oo u badan Koonfur Afrikaan cadaan ah – taasoo ah heer taariikhi ah oo hooseeya oo qaxooti ah oo la oggolaaday inay soo galaan Maraykanka tan iyo markii la aasaasay barnaamijka sanadkii 1980-kii.
Maamulka Trump ayaa si ballaaran u kordhiyay dhaqdhaqaaqa arrimaha socdaalka, iyada oo qayb ka ah ballanqaadkiisa ah in la kordhiyo musaafurinta muhaajiriinta sharci-darrada ah.
Maamulka Biden wuxuu oggolaaday 185,640 oo qof oo qaxooti ah, laga bilaabo Oktoobar 2021-kii ilaa Sebtembar 2024-kii. Qaabilaadda qaxootiga ayaa dhaaftay 100,000 sannadkii hore, iyadoo tirada ugu badan ay ka imanayaan Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Kongo, Afgaanistaan, Venezuela iyo Suuriya.
Dadka u dooda qaxootiga ayaa cambaareeyay arrintan, iyaga oo sheegay in ay argagax gelin doonto dadka horeyba u soo maray baaritaan ballaaran si ay u gaaraan Maraykanka.
“Qorshahan waa mid naxdin leh,” ayay tiri Naomi Steinberg, madaxweyne ku xigeenka arrimaha siyaasadda Maraykanka iyo u doodista ee HIAS, oo ah hay’ad dejisa qaxootiga.
USCIS ayaa rajeyneysa inay sameyso liis mudnaan leh oo dib loogu wareysanayo dadka muddo 90 maalmood gudahood ah, sida uu qoray Edlow. Luqaddiisa ayaa muujineysa in aad dib loogu eegi doono sababta dadka loogu aqoonsaday qaxooti ahaan markii horeba.
“Caddeynta waxaa ka mid noqon doona, laakiin aan ku koobneyn, duruufaha abuuray cadaadis hore ama cabsi aasaasi ah oo ay qabaan qaxootiga asaasiga ah, dhibaatada, iyo wax kasta oo kale oo suurtagal ah oo la aqbali karo,” ayuu qoray.
Sharif Aly, Madaxweynaha Mashruuca Caawinta Qaxoontiga Caalamiga ah, oo ah koox u doodda dadka, ayaa bayaan uu soo saaray gelinkii dambe ee Isniintii ku dhaleeceeyay ficillada maamulka, isagoo sheegay in qaxootiga ay yihiin “markii horeba kuwo markay Mareykanka galayaan aad loo baaro.”
“Marka laga soo tago naxariis-darrada baaxadda leh ee hawshan, waxay sidoo kale noqon doontaa khasaare weyn oo hantida dawladda ku imaaneysa in dib loo eego oo dib loo wareysto 200,000 oo qof oo si nabad ah ugu dhex noolaa bulshooyinkeenna sannado badan,” ayay tiri Aly.
