Dalka Soomaaliya waxaa ku yaal dhir dabiici ah oo badan, kuwaas oo laga gurto miro kala duwan oo siyaabo badan loo intifaacsado.
Haddaba BBC-da ayaa deegaanka Qodqod oo hoostaga degmada Matabaan ee gobolka Hiiraan kula kulantay Xaliimo Xaashi Maxamed oo ah hooyo dhowr carruur ah leh oo ku nool daagaankaas.
Xaliimo waxay maalin walba aaddaa bannaanka magaalada oo uu ka baxo geedka Gudda, si ay uga soo gurato miraha geedkaas oo loo yaqaan Yicib ama Jicib.
“Subax Ilaahay keeno yicib ayaan doonan jiray. Anigu hadda waxaan guraayay mirahaas taqriiban saddex sano, waxaana ku guranaayay bahalkaas la yiraahdo koleyga. Marka aan soo gurto waan safarsanaayay,” ayay tiri Xaliimo.
Xaliimo waxay gelinka hore ee maalinta ku maqnaataa tuulada bannaankeeda. Duhurka oo qorraxda ay kulushahay ayayna dib ugu soo noqotaa tuulada Qodqod oo ay ku iibiso mirihii Yicibta ee ay soo gurtay.
Waxay saartaa miiska meheraddeeda oo ay ku koonbo-miisto. Laakiin, waxaa jira maalmo ka wax-soo-saar badan maalinta aan waraysiga ka qaadeyno Xaliimo sida ay noo sheegtay.
“Marka ay barwaaqo-sooran carradu tahay waxaan keenaa maalintii ilaa soddon koonbo oo middiiba ay tahay hal doollar, laakiin marka ay miruhu yar yihiin waxaan keena 15,” ayay tiri Xaliimo.
Saddexdii sano ee ay duurka ka soo guraysay miraha geedka Gudda, waxay u ahayd il-dhaqaale, hase ahaatee, waxaa jira maalmo xusuus kule u leh Xaliimo.
“Markaan soo guro miraha waxaan u safrin jiray Guriceel. Markii iigu farxadda badnaydna waxaan guray boqol koonbo oo boqol doollar la iga siiyay, kadibna waxaan siistay Dahab.”
Maalinta aan deegaankeeda ku booqannay waxaan la kulannay dad iibsanaya Yicibta. Waxay nooga warrameen xiisaha ay u qabaan cunisteeda.
“Koobada yarta ah waxaa laga yaabaa in aan daqiiqado ku dhameeyo. Waa nicmo Ilaahay. Marka la cunayo qolofta ayaa laga jebiyaa mar yar oo labo qeybood ah ayaa ka soo baxaysa, taas waaye midda la cuno ee la isticmaalo,” ayuu yiri Cismaan Macallin Maxamuud oo ka mid ah dadka deegaanka Qodqod. Waxaan la kulmay isagoo cunaya yicib uu ka iibsaday Xaliimo.
Muxuu yahay Geedka Gudda?
Geedka Guddu sida aad sawirkan uga jeeddo waa geed-mirood aan mitir ka dheereyn oo dhulka ku balawaara, laamihiisuna ay dhulka fadhiyaan oo jiriddiisa ay qariyeen.
Guddu wuxu ka mid yahay dhirta sida dabiiciga ah dhulka uga baxda. Wuxuu ku badan yahay Gobollada dhexe (Mudug, Galguduud iyo Hiiraan). Dadka deegaannadaas waxay sheegeen in uu leeyahay faa’iidooyin kale marka miraha laga tago.
“Geedka Gudda waxa uu faa’iido badan yahay xilliga jiilaalka oo xooluhu ay cunaan. Sababtoo ah isagu waxa uu u adkaystaa abaarta,” ayuu yiri Cismaan Macallin Maxamuud.
Waa macquul in aad mar uun magaalooyinka ku aragtay hilib bisil oo marka lagu soo hordhigo uu laftiisu gaduud ka muuqdo. Waa ariga cuna geedka Gudda ee dhala miraha jicibta.
