Kolkii weriyayaasha BBC-du oo safar dhanka dhulka ah ku marayey Afghanistan ay galeen magaalada Herat, waxa ay la kulmeen askar taagtaan waddooyinka oo tusaale u ah cidda magaalada haysata. Wixii ay halkaas kusoo arkeen waxaa warbixintan ka diyaarisay Yogita Limaya oo BBC-da ka tirsan, qoraalka hoose ayaanan kusoo koobaynaa.
Ciiddankan oo ahaa kuwo hab dhaqan wanaagsan ayaa si toos u hubiyey gaadiidkii aannu wadannay, iyaga oo is fiican u hubinaya baabuurta aannu wadanno iyo ruqsadaha aannu sidanno ee ay na soo siisay Wasaaradda Dhaqanka ee halkaas.
Markii aan baxnay ayaa nin sita qoriga ka mid ah kuwa garbaha ka laadlaadsama oo dhoola cadeynaya yidhi: “ha ka baqin Taliban waxaan nahay dad wanaagsan.”
Marna ma ogaan kartid nooca Taliban ee aad la kulmi doonto. Qaar ka mid ah dagaalyahannadooda ayaa si arxan darro ah u garaaca saxafiyiinta Afgaanistaan ku sugan, xilliyadii ay ku hawlanaayeen in ay tebiyaan mudaaharaadyada.
Muuqaal dhawaan laga soo duubay oo ku baahay dhanka internetka ayaa muujinayay mid ka mid ah ciidankooda oo qori dabadii ku garaacaya sawir qaade ajnabi ah.
Mid ka mid ah ayaa isna si hanjabaad noo yidhi ‘sida aannu idiinla dhaqanno waxa go’aamin doona waxa aad naga tebisaan ama naga qortaan”
Halkan qiimaha waa waxaan gaadhin kun doollar
Qiyaastii 15 kiiloomitir meel u jirta Herat, waxaannu tagnay dhul degaan ah oo ka kooban guryo hal-hal qol ah oo ka samaysan dhoobo iyo leben.
Dad badan oo ka barakacay dagaallada iyo abaaro sanado badan socday ayaa waxa ay u guureen meelo fog fog si ay shaqo iyo amni uga samaystaan, magaaladana ugu dhawaadaan.
Isla markii aanu gaadhigeenna ka soo degnay, xaaladda hawadu waxa ay ahayd mid boodh badan oo aad ku siganayso in aad hargab iyo xanuunno kale ka qado.
Waxaan u tagnay halkaas si aan u u baadhno in ay dhab tahay warka ah in dadku ay carruurtoda iibinayaan baahi darteed. Markii ugu horreysay ee aan maqlay warkaas waxaan filayey in ay jiraan, dhawr kiis oo aan badnayn, wixii aannu la kulannay se wuu ka duwanaa xaalkaas!
Wax yar ka dib markii aan halkaas gaadhnay, qof ayaa si toos ah u waydiiyay xubin ka mid ah kooxdayadii haddii aan iibsaneyno mid ka mid ah carruurtiisa.
Hal guri, waxaan ku aragnay ilmo yar oo 6 bilood jir ah oo sariir ku dul hurudda, waxaana na loo sheegay in marka ay socod barato uu iibsaduhu qaadan doono.
Qoyska inantaa yar oo ka koobax lix, maalmo badan ay qadaan gaajo awgeed. Aabaha dhalay gabadhan waxa uu ku noolaa nolol aad u hoosaysa.
Waxa uu sida oo kale noo sheegay, “Imika maalmaha badankooda waxba ma heli karno, marka dakhli na soo galo, lix ama toddoba rooti ah ayaan soo iibsannaa, oo aan kala qaybsanaa, xaaskaygu iguma raacsana go’aankayga ah in aan iibiyo gabadhayda yar, aad ayay uga xanaaqday laakiin waan ka maarmi waayey, waayo ma jirto si kale oo aan u noolaannaa”
Wejiga hooyada cadho iyo ciil ayaa ka muuqday, waxaana uu ahaa weji aan la ilaawi karin. l
Lacagta yar ee ay ka helaan ilmahaa yar ee ay iibiyeen uma saamixi doonto nolosha ay rabaan, keliya bilo ayaa uu quud ugu heli doonaa caruurta inta u hadhay.
Isla markii aanu meesha ka baxnay ayaa haweenay kale noo timid. Iyadoo farta ku fiiqday lacagta, waxay si cad diyaar ugu ahayd inay carruurteeda nagu wareejiso haddaannu gadanayno.
Ma aannaan filay in heerka carruur kala gadashadu intan gaadhsiisan yahay, baahida taaganina xaal noocaas ah ku qasbi karta dadka.
Waxaannu la xidhiidhnay UNICEF oo ah hay’ad Qaramada Midoobay u qaabilsan carruurta, si aan ula wadaagno macluumaadka aan hayno. Waxay noo sheegeen in ay isku dayi doonaan in ay la xidhiidhaan qoysaskaas oo ay caawiyaan.
Dhaqaalaha Afgaanistaan waxa uu ku xidhnaa lacagaha shisheeya Ilahaas maalgelineed ayaa la xannibay markii Taliban ay xukunka la wareegtay bishii Ogosto.
Taas macneheedu ayaa ah in dhammaan kharashkii dawladda, hadday tahay mushaharka shaqaalaha dawladda iyo hadday tahay hawlihii horumarineed ee dawladdaba, dhammaan ay wada joogsadeen.
Tani waxay xaalad aad u daran ku abuurtay dadka dhaqaale ahaan hooseeyey oo aan awoodin qaarkood in ay sannadka danbe nolo ku gaadhaan.
Haayadahaas lacagaha bixiya ayaa ku andoocanaya in ay khatar tahay in lacag la siiyo Taliban iyada oo aan la damaanad qaadin illaalinta xuquuqda aadanaha, sida oo kalena aan la baadhin sida lacagtaas loo isticmaalayo.
Laakiin iyadoo aan xal loo helin dhibaatada, iyadoo maalin kasta ay sii socoto dhimashadu, dadka Afgaanistaan ​​ayaa lagu qasbay inay macaluul ku noolaadaan
Waxaa cad wixii aan ku aragnay Herat in malaayiin qof oo Afgaanistaan ku nool aysan awoodi doonin inay nolol ku gaadhaan xilliga jiilaalka haddii aysan helin gargaar dibadda ah.
