Afar maalmood ka dib markii uu bilaabmay dagaalka Israa’iil iyo Iran, waxa aynu wax uun ka ognahay sida uu Ra’iisal-wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu uga fikirayo dagaalka taas oo ah: “Ku dhufo cadawgaaga meesha ugu liidata”. Laakiin ka jawaabista waxa maskaxda uu ku hayo hogaamiyaha Iran hadda waa mid aad u adag.
Nidaamkan oo ah mid xirxiran, xoriyatul qawl la’aanta iyo in dalka gudihiisa aan si xor ah looga warami karin ayaa jawaabta su’aashan ka dhigaysa mid aad u adag.
Balse waa su’aal ay tahay in madaxda sirdoonka in ay ka jawaabaan, hadaba BBC-da ayaa la hadashay Alex Younger, madaxdii hore ee hay’adda sirdoonka dibadda ee Ingiriiska (MI6), isaga oo hay’adaas agaasime ka ahaa sanadihiii (2009-2014).
Younger waxa uu aaminsan yahay in jahawareer ba’an iyo jawiga kalsooni darada ee ka dhex jirta qaab dhismeedka hogaanka Iran ay keeni karto go’aano khaldan oo ay uga sii dari karto xiisadda.Waxa uu sheegay in inkasta oo Israa’iil iyo Iran ay weli ku dhaqmaan qaab dhismeed gaar ah, haddana tani laga yaabo inay dhawaan is beddesho:
“Qaar ka mid ah waxyaabahan waxay weli la mid tahay qaababka aan horay u soo aragnay, laakiin ka miisaan weyn. Dhaqdhaqaaqyada labada dhinac ilaa hadda wax badan kama beddelin. Laakiin qodobkayga ugu horreeya waa in aan la dhayalsan heerka jaahwareerka iyo shirqoolka Tehraan, gaar ahaan marka la eego in Israa’iil ay si wax ku ool ah u bartilmaameedsatay silsiladda go’aan qaadashada ee nidaamka. “
“Hadda saddexda qof ee ugu waaweyn ee hoggaanka u haya awoodda, Khamenei, Velayati iyo Larijani, waa niman da’a ah oo aad u dhibtooday. Khamenei wuxuu si gaar ah uga walaacsan yahay wararka sheegaya in Israa’iiliyiintu ay isku dayayaan inay dilaan isaga, waxaana laga yaabaa inuu rumaystay wararkaas. Natiijo ahaan, waxaa jirta suurtogalnimo sare oo ah xisaabo khaldan iyo macluumaad khaldan.”
Mr. Younger, ayaa sheegay in waxyaabaha ugu muhiimsan ee Iran ay ka fiirsaneyso xaaladda hadda taagan ay tahay inay ka hortagto Mareykanka inuu si toos ah u soo galo qalalaasahaan, isla markaana madaxda Iran ay aad u garanayaan natiijada ka dhalan karta soo gelitaanka dalkan ee dagaalka, taasina ay noqon karto mid xaddidaysa falalkooda.
“Waxay og yihiin in xaaladda hadda jirta, haddii Maraykanku uu ku lug yeesho, in arrimuhu aad uga sii dari doonaan Iran,” ayuu yiri madaxii hore ee MI6. “In kasta oo ay yihiin nidaam cadaadis leh, waxay sidoo kale aad uga walaacsan yihiin afgambida waxayna yaqaaniin sida loo maareeyo cadaadiska.
Mr. Younger ayaan meesha ka saarin suurtagalnimada in dib loo bilaabo wada xaajoodka Maraykanka, waxaana uu sheegay in ay suurtogal tahay in Iran ay soo dirto fariin qarsoodi ah oo ay ku wada xaajoodaan tayeynta yuraaniyamka.
Isagoo tixraacaya fikradda taqiyyah (qarinta runta adeecida=da dartiis) iyo “cabitaanka koobka sunta” (aqbalitaanka qaraarka Qaramada Midoobay ee Ruhollah Khomeini, oo ah aasaasihii Jamhuuriyadda Islaamiga ah, taas oo horseeday dhamaadka dagaalka Ciraaq), ayuu yiri suurtagalnimada in lagu soo laabto miiska wada xaajoodka: “Naceybka qoto dheer ee Ameerika waa in aan la isku dayin in uu noqdo mid ka hooseeya xukunka Iran. dhinac walba u leexo.”
“Laakin waxaan filayaa in aysan fogeyn in Iran oo la kulma cadaadis, ay heli doonto hab ay ugu dirto calaamado qarsoon Mareykanka oo sheegaya in uu diyaar u yahay inuu ka hadlo tayeynta Uranium.”
“Dhaqanka siyaasadeed ee Shiicada, mabda’a “taqiyah” ama ku habboonaanta wajiga cadaadiska waa fikrad la aasaasay, la mid ah cabitaanka koobka sunta ah ama (qaadashada go;aan qaraar)ee Khumeyni uu ka hadlay. Sidaa darteed, Iran waxaa laga yaabaa inay gasho marxalad aad u macquul ah. Waqtiyadan qallafsan, tani waa xaalad rajo leh.”
Mr. Younger waxa uu sheegay in haddii Iran ay dhab ahaantii u dhaqaaqdo dhinaca hubka Nukliyeerka, ay Maraykanku ku qasban yahiin inay galaan dagaalka: “Hay’addu waxay ku eedaysay Iran inaysan u hoggaansamin baaritaannada, haddii Iran ay dhab ahaantii u dhaqaaqdo dhinaca hubka Nukliyeerka, waddadani waxay noqon lahayd mid aan laga laaban karin, Maraykankana waxaa lagu qasbi lahaa inuu galo, tani waa dhacdo khatar ah.”
“Laakiin aragtidayda shakhsi ahaaneed ayaa ah in Iran ay joojisay heerkii tayeynta oo ay u adeegsanayso sidii gorgortan oo kale, Maraykanka ayaa arrintan mawqif aan mugdi ku jirin ka taagan, laakiin haddii maalin uun ay dhab ahaantii caddaato in Iran ay u dhaqaaqday hub, markaa xaaladda dagaalku gabi ahaanba way isbedeli doontaa, fikradayda, taasi weli ma dhicin.”
Haddaba su’aashu waxay tahay, haddaynu tix-gelinno xaaladda rajada leh ee Iiraan ku soo laabanayso miiska wada-xaajoodka, waa maxay xaaladda ugu xun ee ay wajahayaan madaxda Jamhuuriyadda Islaamiga ah?
