Ugu yaraan 40 askari oo Chadian ah ayaa la dilay ka dib markii la weeraray saldhig ay ku sugnaayeen fiidnimadii Axadda, sida ay sheegtay madaxtooyadu.
Madaxweyne Mahamat Deby ayaa amar ku bixiyay in la sameeyo baaritaan lagu ogaanayo dambiilayaasha, sida lagu sheegay bayaan ka soo baxay xafiiskiisa.
Weerarka ayaa lagu soo waramayaa inuu ka dhacay jasiirad lagu magacaabo Barkaram, oo ku taalla dhul aad u baaxad weyn oo mar ay qariyeen biyaha harada Chad ka hor inta aysan si weyn hoos ugu dhicin tobannaankii sano ee la soo dhaafay.
Ma jirto cid looga shakisan yahay in ay ka danbeeyaan weerarka Axadii dhacay sida ay sheegtay madaxtooyada, balse aaggan ayaa ah mid u dhow xuduudda ay wadaagaan Nigeria iyo Niger kaas oo lagu yaqaano in ay ka howlgalaan xoogaga Islaamiyiinta ee aaggaas ka dagaalama.Weerarkii Axaddii ayaa ah mid ka mid ah kuwii ugu xumaa ee soo gaara askarta Chad tan iyo sanadkii 2020 kii, markaas oo ku dhawaad 100 askari ay ku dhinteen weerar, arrintaasi oo markii dambe sababtay in madaxweynihii xilligaas Idriss Deby uu billaabo howlgal ka dhan ah mintidiinta Islaamiga ah.
Dadka deegaanka ayaa wakaaladda wararka ee AFP u sheegay in ay rumaysan yihiin in dagaalyahanno ka tirsan Boko Haram – oo ah koox Islaamiyiin ah oo fadhigoodu yahay xadka Nigeria – ay mas’uul ka ahaayeen weerarkan u dambeeyay, waxayna sheegeen in ugu yaraan 200 oo askari ay ku sugnaayeen xeradaas xilligaasi.
Arrinkaan ayaa waxa uu dhabarjab ku yahay Madaxweyne Deby, oo xilligiisii hore ahaan jiray askari tababaro sare qaatay oo aad caan ugu ahaa dalkiisa, sidoo kalana ah wiil uu dhalay madaxweynihii hore ee dalkaas oo saddex sano ka hor lagu dilay dagaal uu la galay fallaago ku dhow xadka Liibiya.
Faafinteeda guud ayay madaxtooyadda Chad ayaa waxay ku sheegeen madaxweyne Deby inuu yahay hogaamiye gacan ku haya millatariga, isaga oo booqday goobta weerarku ka dhacay aroornimadii Isniinta, “isagoo qiimeynayay xaaladda aagga, isagoo ixtiraamaya askarta dhimatay, isagoo naxariis u muujinaya kuwa dhaawaca ah, ilaalinayana niyadda walaalihiis”.
Dooxada Harada Chad waxaa xad la wadaaga Cameroon, Chad, Niger iyo Nigeria – kuwaas oo dhamaantood qayb ka ah Hawlgal isku dhaf ah oo caalami ah oo doonaya in ay meesha ka saaraan kooxaha hubaysan ee gobolka ka hawlgala.
Laakiin Islaamiyiintu “badanaa dib ayay isu abaabulaan marka ay ciidamadu baxaan”, waxaana loo baahan yahay dhaqaale iyo qorshe wanaagsan, ayay tiri kooxda xasaradaha caalamiga ah oo ka hadleysa xaaladda ka taagan dhul xadeedkaan.
Sanadihii la soo dhaafay, waxaa gobolka ka dhacay dhowr afgambi oo ka kala dhacay Niger, Mali iyo Burkina Faso. Milateriga dal kastaa wuxuu ku sababeeyay in ay dowladdu wax ka qaban waayeen khataraha Islaamiyiinta, waxaana ay ku doodaan in taasi tahay mid ka mid ah sababaha meesha looga saaray dowladihii rayidka ahaa.
Falanqeeye lagu magacaabo Paul Melly wuxuu qoray, in kasta oo ay ku hareeraysan yihiin dhibaatooyin badan oo gobolka ah, Chad waxay iskashaashi xasiloon oo joogto ah la leedahay dalalka galbeedka – haatanna waxay sii kordhinaysaa xiriirka Ruushkaay laleedahay iyada oo adeegsatay xeelado ka caraysiisay Faransiiska iyo Maraykanka.
Chad waxa ay sidoo kale noqotay marinka ugu muhiimsan ee hubka ku sii qulqulaya Sudan, waxaana ay martigelineysaa qaxooti badan oo ka soo cararay dagaalada sokeeye ee ka socda dalkaas, kuwaas oo ku jira xeryo u dhow xuduuda bari ee dalkaas.
