Waa mid ka mid ah hoggaamiyeyaashii ugu saameynta weynaa Soomaaliya ee xukumi jiray mid ka mid ah gobolada ugu kheyraadka badan. Waxa uu saameyn weyn oo ciidan iyo hoggaamin ku lahaa isbaheysiga dooxada jubba, Shabeelada Hoose iyo gobolka Banaadir. Waxa uu la dagaalay saddex madaxweyne, Cabdulaahi yuusuf, Shariif Sheekh Axmed, iyo Maxamed Farmaajo, iyo kooxda Al-Shabaab, oo uu mar ka mid ahaa ‘dadkii barbaariyay’.
Waa Janaraal Yuusuf Maxamed Siyaad Indha-cadde, oo ka mid ahaa hoggaamiyeyaasha dagaalka ee loogu cabsida badnaa, laakiin lagu tilmaamo in uu yahay nin kadhaadh badan oo hadba shaati cusub tosha. Waxa uu ka badbaaday duulaankii ay Maxkamadaha Islaamiga ah ee koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya kaga saareen qabqablayaashii la midka ahaa, isaga oo ba ka mid noqday hoggaankii sare ee maxkamada Islaamiga ah. Waxa uu qeyb ka ahaa dagaalkii dhexmaray maxkamadaha iyo ciidamada Itoobiya, isaga oo la shaqeeyay Shabaab kahor inta uusan ku biirin Xisbul Islaam iyo kahor heshiiskii uu la galay dowladdii Sheekh Shariif Sheekh Axmed.
Waxaa uu ahaa hoggaamiyehii ku dhawaaqay inay qabsanayaan Addis Ababa, eray loo arkay inay eersadeen maxkamadihii Islaamiga ahaa ee awoodda isbidayay. Marka kale, sanadkii hore waxa uu isaga oo ciidamo wata ku dhawaaqay in aysan dowlad ka jirin Soomaaliya xilli lagu muransanaa mudada xilheynta madaxweyne Maxamed Farmaajo. Hoggaamiyaha xabsi guriga ku jira ee mar ahaa ninka ugu awoodda badan xarakooyinka hubeysan, Xasan Daahir Aweys, waxa uu Indho-cadde ku tilmaamay ‘nin burburiya koox walba oo uu qeyb ka noqdo’.
Nolosha darbi-jiifnimada iyo kabo-caseynta
Hooyadii waxay geeriyootay isaga oo ifka jooga bil, saddex iyo toban cisho, aabehiina wax badan kama danbeyn oo waxaa la oofsaday Indhocadde oo saddex sanno jir ah. Indha-cadde oo ku dhashay gobolka Shabeelaha Hoose, halkaas waxaa uga bilaabatay ayeeyo iyo abbaayo-korisnimo. Laakiin waxay nolol adag u bilaabatay markii la guursaday walaashiis isaga oo lix jir ah, xilligaas oo u Qoryooley kasoo raacay mid ka mid ah gawaadhidi tirada yar ee ee Xamar soo aada. Waa mar ay Soomaalida xorta ah ay lix jirtahay. Waxay ahayd magaalo uusan waxba ka aqoon, oo uusan xitaa wax badan ka maqlin. Halkii ugu horreysay ee uu gaadhigu dhigo waxay ahayd Ceelgaabta, meel ay ku hal qabsadaan dhammaan dadka magaalada soo galay wixii ka horreeyay dagaalada sokeeye.
Waxaan fiirfiiriyeey hareerahayga. Meel aan u dhaqaaqo ayaan garan waayey,” ayuu Yuusf Indho-Cadde oo xasuusanaya xilligaas u sheegay BBCSomali. Mar dambe ayaa lagu baadigoobay dada y heyb wadaag yihiin, laakiin kuma uusan raagin xaafadaha qaraabada, oo uu ku tilmaamay dad aan wax badan tarin.
”Meeshaas ayaan ka soo bilaabay dérbi-jiifnimo, kabo caseyn iyo ciyaal danbiil,” ayuu yiri Indhacadde. Waxa uu ku tilmaamay afar sano oo nolol adag ah – gaajo iyo gogol la’aan, oo qofba kan uu ka xoog weyn yahay u dilo, kana qaato waxa uu heysto. ”Mar aan muufo la cararo, iyo mar aan kabo-caseeyo oo taanada aan helo aan moos ku cuno, iyo waxaan ahaan mar aan u xamaalo oo aan danbiilaha u qaado haweenka ganacsatada ah si aan cunto ama lacag uga helo.”
Markii dambe, howshii kabo-caseynta ayaa u noqotay shaqo fiican oo uu xoogaa dhaqaale ah ka helo kadib markii uu caawiyay nina ay qaraabo ahaayeen oo hudheel ku lahaa Muqdisho, halkaas oo uu dadka kabaha ugu caseyn jiray.
Iibinta biyaha webiga iyo Barbaarinta Shabaab
Yusuf Indhacadde waxa uu ogsoon yahay in xanta ugu weyn ee banaanka u tala ee lagu xasuusto inay tahay arrimaha la xidhiidha ‘iibinta biyaha’. Waxa uu ku tilmaamay wax ka yaabiya, marna uu ku qoslo sida uu warkaas ugu dhex faafay Soomaalida, isaga oo ka yaabay in ay dad badan rumeystaan. Wuxuu se isweydiiyay sida biyo webi lagu iibin karo.
Xantaas waxay shaacbaxday mudadii uu Indhacadde xukumayay gobolka qaniga ah ee Shabeelaha Hoose, isaga oo lagu tilmaamayay in dadka deegaanka uu ka iibiyo biyaha webiga ee la cabo, iyo xitaa kuwa beeraha lagu waraabsado. Warkaas se waxa uu ku tilmaamay in uu faafiyay wiil uu adeer u yahay oo weriye ahaa, kaas oo uu iskudayay in uu edbiyo. Waxa uu intaas ku daray in uusan weligiis iibin biyo webi, oo aan ba la iibin karin xitaa, laakiin waa xan shaacbaxday.
Indha-cadde oo isku tilmaamay in uu barbaariyay kooxda Al-Shabaab ee hadda ciidamada dowladda dagaalka weyn kula jiraan, waxa uu sheegay inay ugu soo dhuunteen diinta. Se, waxa uu ku tilmaamay in barbaarintoodu ay tahay waxa ugu weyn ee uu ka shalaysan yahay noloshiisa oo dhan.
Nin weyn oo ilmeeya, jaceylka iyo xaasaska badan
Janaraal Yuusuf Indho-cadde oo isku tilmaamay in uu yahay gabyaa iyo nin heesaha curiya waa labo xaasle, laakiin waxa uu qirsan yahay in qalbiga uusan si isku mid ah u wada jeclaan karin, oo xiisaha iyo caashaqa aysan loo wada simi karin.
Wuxuu se uu sheegay in uu mid walba ka raadiyo wax u gaar ah oo ay tan kale ugu fiican tahay oo isaga xiiso geliya, oo horseeda in uu wada jamto.
Indha-cadde oo aan weydiinay waxa uu ka fahansan yahay aragtida ay dadka ka heystaan, waxa uu sheegay inay ku tilmaamaan nin ad-adag oo dhib badan, laakiin dadka marka ay bartaan ay u sheegaan in uu yahay mid ka duwan wixii ay ka heysteen.
Waxa uu soo noqday xoghayaha difaaca ee Maxkamadaha Islaamiga ah iyo Wasiirka Difaaca ee dowladdii Shariif Sheekh waxa uu qeyb ka ahaa dagaalo xoogan oo ay dad badan oo Soomaali ah ku waxyeeloobeyn. Waxa uu se isku tilmaamay in uu yahay qalbi-xabxab, ooyin nugul, oo marar badan la ooyay jaceyl iyo xiiso uu u qabo xaaskiisa, iyo marar ay arrimo khilaaf ka dhex dhaceen ba, iyo arrimo murugo leh oo uu dib usoo gocday.
