Xubno ka tirsan kaniisad oo la sheegay inay ka tageen Uganda oo ay ku sugnaayeen deegaanka Nangatom ee Koonfurta dalka Itoobiya si ay uga fogaadaan qiyaamaha ayaa dib loogu celiyay dalkooda bilo ka dib.
Sida laga soo xigtay mas’uuliyiinta Uganda, xubnaha kaniisadda oo tiradooda lagu sheegay 80 qof ayaa wadaadkooda ku qanciyay inay tagaan Itoobiya oo ay iska soomaan.
Waxaa la sheegay in xerta wadaadku loo sheegay in ay “la kulmi doonaan Ciise masiix” ka dib marka ay soomaan 40 maalmood.Ciidamada Booliska Uganda ayaa hadda isku dayaya in ay soo qabtaan ninkan oo lagu magacaabo Simon Opolot.
Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya shaqsiyaad safar masaafo dheer uga soo baxay degmada Serere ee bariga dalka Uganda, si ay u gaaraan Koonfurta dalka Itoobiya, tiradooda ilaa iyo ujeedka socdaalkooda.
Waxaa jira dad sheegaya in shaqsiyaadkaas ay Itoobiya u yimaadeen arrimo diini ah, iyadoo dadka sheegay in safarkaasi uu la xiriiro ka baxsadka qiyaamaha aysan weli dhuuman.
Dhinaca kale dadkan oo si lama filaan ah looga waayay Tuulada Uganda ayaa waxa ay keentay cabsi ah in dadkaasi ay gacanta u galaan qolyaha dadka tahriibiya.
Qiyaamaha laga cararayo
Warar hor dhac ah oo ku saabsan safarka shaqsiyaadka ayaa tilmaamaya in ilaa 250 qof oo Uganda u dhashay ay ka carareen maalinta qiyaamaha ayna galeen Itoobiya.
Afhayeenka Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Itoobiya, Ambassador Meles Ameldon, ayaa sheegay in boqollaal qof oo reer Uganda ah oo “ka cararaya qiyaamaha” ay soo galeen dalka iyaga oo sii maray gobollada koonfureed ee Itoobiya, haatanna ay ku sugan yihiin deegaanka lagu magacaabo Nangatom.
Marka laga soo tago hadalka safiirka, waxay sidoo kale warbaahinta Uganda si weyn u hadal haysay in socdaalka dadkani uu la xiriiro qiyaama ka cararka.
Hawlgalka safarkani waa mid la xiriira arrimo diimeed
Dhinaca kale muwadinintii reer Uganda ee galay Itoobiya oo tiradoodu ahayd 277 oo qof oo isugu jiray caruur iyo haween, ayaa BBC-da u sheegay in ay u yimaadeen inay tukadaan oo aysan ka cararayn maalinta qiyaamaha.
Xiligaas, dadkan reer Uganda waxay sheegeen in ay ku sugnaan jireen qaybta soo dhaweyna kaniisadaha iyo guryaha gaarka loo leeyahay, waxayna sheegeen in dad iyaga la luuqad ah ay horay uga yimaadeen Kenya, Turkana, South Sudan iyo Uganda.
Dhinaca kale ururka dhaqanka ee Eteso oo ah urur dhaqameed ay ku midaysan yihiin qabaa’ilka deegaanka oo ay ku nool yihiin dadka Masiixiyiinta ah ee aaminsan diinta Kiristaanka ayaa BBC u xaqiijiyey in dad ka badan 270-ka qof ay tageen Itoobiya.
Sida uu sheegay Gabriel Opolot oo ah afhayeenka ururka, 273 qof ee la sheegay in la la’yahay ayaa u socdaalay bulshooyinka Itoobiya iyo Kenya oo ay aaminsan yihiin in ay qaraabo yihiin, si ay u qabtaan hawlo nabadeed iyo diindooda kiristaannimo.
Laga soo bilaabo Febraayo sannadkii 2015, safarka dadka ugandeska ah ayaa laga hadlay wax badan, 80 xubnood oo ka tirsan kaniisadda xerta Masiixa (CDC) ayaa hadda ku laabtay dalkooda.
Shaqsiyaadkan oo ka soo safray meel 500 oo Kilomitir u jirta baadiyaha bariga Uganda, gaarayna koonfurta Itoobiya ayaa u sheegay masuuliyiinta Uganda in ay iska hor imaad la kulmeen kadib markii ay dib ugu laabteen dalkooda.
Dadka Itoobiya yimid ayuu wadaadkooda Opolot ku yiri “markii aad soontaan 40 maalmood oo aan isku xiga, waxaad la kulmi doontaan Ciise Masiix maalinta 41-aad,” ayuu yiri afhayeenka wasiirka arrimaha gudaha Uganda.
Afhayeen Simon Mundeny ayaa yiri: “Sharuuduhu waa inay la kulmaan Ciise Masiix; si ay taasi u dhacdo, waxay ahayd inay joogaan Itoobiya.”
Wakaalada wararka ee AFP ayaa ku warantay in ka dib markii madaxda Itoobiya ay ogaadeen in dad reer Uganda ay galeen Itoobiya bishii November, in la taageero ilaa laga gaarayo shuruudaha ay ugu laabanayaan dalkooda.
Afhayeenka wasaaradda arrimaha gudaha Uganda ayaa sheegtay in kooxdan macaliminta ah iyo shaqaalaha rayidka ah ay aad u daaleen ka dib safar dheer oo ay ku tageen dalka Itoobiya iyagoo aan haysan cunto ku filan.
Ma jiro wax war ah oo ku saabsan qaabka ay shaqsiyaadkaasi ku galeen Itoobiya iyo nooca gaadiid ee ay dib ugu laabteen dalka Uganda.
