Militariga Itoobiya ayaa dilay in ka badan 40 nin oo lala xiriiriyay xasuuq gobolka Benishangul-Gumuz loogu geystay ugu yaraan 100 qof oo ay carruur ku jiraan, sida ay shaacisay warbaahinta dowladda.
Shan saraakiil oo isugu jira kuwo hore uga tirsanaa dowladda iyo qaar hadda ka tirsan ayaa sidoo kale loo xiray qalalaasaha ammaan ee ka taagan gobolka.
Eedeysanayaasha ayaa weerar ay Arbacadii qaadeen waxaa la sheegay inay gubeen guryaha dadka tuulada oo hurdaya, isla markaana ay toogteen ayna toorrey la dhaceen dadka.
Weerarkan ayaa ku soo aaday maalin kaddib markii Ra`iisul Wasaare Abiy Ahmed uu booqday gobolka.
Ma cadda kuwa weerarka soo qaaday cidda ay yihiin, balse waxay u muuqdeen inay beegsanayeen qowmiyadaha laga tirada badan yahay ee loo arko “inay degeen” gobolka, sida ay sheegtay hay`adda u doodda xuquuqda aadanaha ee Amnesty International.
Itoobiya ayaa sanadihii la soo dhaafay la dalaa dhacaysay qalalaase siyaasadeed, mid isir ku saleysan iyo mid diimeed.
Sanadkii 2018 waxay ahayd dalka ay ku nool yihiin barakacayaasha ugu badan ee Afrika – kuwaas oo lagu qiyaasay 1.8 milyan.
Dagaallada waxaa dabka u hurinayay kooxo dalbanaya dhul badan iyo awood, iyagoo isku dayaya inay meesha ka saaraan dadka ay u arkaan soo galooti.
Abiy Ahmed ayaa noqoday Ra`iisul Wasaaraha Itoobiya bishii April 2018
Mr Abiy ayaa xasuuqa ku tilmaamay mid musiibo ah, wuxuuna sheegay in dowladdu ay ciidamo u dirtay goobta si xal loogu helo dagaalka.
Warbaahinta dowladda ma aysan faahfaahin cidda ay ahaayeen 42 qof oo ay booliisku ku dileen howlgalkii lagu ugaarsanayay kuwa weerarka soo qaaday.
Waxay sheegtay in hub ay ka mid yihiin qaanso iyo waran ay sidoo kale la wareegeen ciidamada.
Wasiir ku xigeen dowladda ka tirsan ayaa ka mid ah shanta qof ee la xiray, sida ay warbaahinta dowladda shaacisay.
Maxaa ka dhacay weerarkii ugu dambeeyay?
Afhayeen u hadlay Guddiga Xuquuqda Aadanaha Itoobiya ee xiriirka la leh dowladda ayaa BBC-da u sheegay in rag hubeysan ay weerarka ka fuliyeen gobolka galbeedka dalkaas ku yaalla ee Benishangul-Gumuz abbaarihii 04:00 xiliga dalkaas (01:00) Arbacadii.
“Warar weerareen tuulo iyadoo dadkii ay hurdaan ayay guryahoodii dab qabadsiiyeen sidoo kale dad rayid ah ayay toogteen oo ay dileen,” ayuu yiri Aaron Maasho.
Amnesty International ayaa sheegtay inay la hadashay shan qof oo weerarkaas ka badbaaday kuwaasoo sheegay in xubno ka tirsan qowmiyadda Gumuz ay weerareen guryaha dad ka soo jeeda qowmiyadaha Amxaarada, Oromada iyo Shinasha.
“Inkastoo aysan Amnesty international xaqiijin karin cidda ay yihiin kuwa weerarka geystay, wuxuu weerarkan u muuqdaa kii ugu dambeeyay ee lagu beegsanayo qowmiyadaha laga tirada badan yahay ee halkaas ku nool.
“Iyadoo dhowr qof aan weli xisaabta lagu darin guryuhuna ay gubanayaan, khasaaraha dhimashada waxaa laga yaabaa inuu sare u kaco waana in si degdeg ah loo baaraa weerarkaas xun,” iayaa lagu yiri warbixinta hay`adda.
Muxuu muujinayaa sawirka guud?
Itoobiya waa dalka ugu dadka badan Afrika marka laga soo tago Nigeria. Waxaa ku nool bulsho ka badan 100 milyan oo qof oo u kala qeybsan 80 qowmiyadood.
