Ma jeclaan lahayd inaad dhowr eray ka barato luuqad ay saddex ruux oo kaliya uga hadlaan guud ahaan dunida?
Badeshi waxay ahaan jirtay luuqad si weyn looga hadlo deegaanno ku teedsan dooxo uu baraf ka da’o, oo ku taalla dhulka gudaha hoose ah ee buuraleyda waqooyiga dalka Pakistan.
Laakiin hadda waxaa si rasmi ah loogu aqoonsaday iney tahay luuqad dabar go’day.
Hay’ad lagu magacaabo Ethnologue oo diiwaan galisa luuqadaha looga hadlo caalamka ayaa sheegtay in aysan la kulmin dad la yaqaanno oo ku hadla afkaas ilaa saddex jiil oo lasoo dhaafay ama ka badan.
Hase ahaatee dooxada Bishigram dhexdeeda, waxaan ka helnay saddex oday oo wali ku hadli kara luuqadda Badeshi.
“Hal jiil ka hor, Badeshi waxaa looga hadli jiray xaafadda oo idil”, ayuu yiri Raxiim Gul.
Isagu hadda ma yaqaanno da’diisa, laakiin wuxuu u muuqdaa inuu yahay 70 sano jir.
“Laakiin markii dambe waxaan deegaanka keennay haween ka soo jeeda deegaan kale, oo aan soo guursannay, waxayna haweenkaas ku hadlayeen luuqadda Torwali. Carruurtii ay dhaleen waxay qaateen afka hooyooyinkood, sidaas awgeed luuqaddeennii waxay billowday iney baaba’do”, ayuu yidhi.
Torwali hadda waa luuqada ugu badan ee xaafadda looga hadlo, iyada lafteedana waxaa culeys ku haya luuqadda kale ee lagu magacaabo Pashto, laakiin waxay ugu horreyn meesha ka saartay luuqaddii ugu caansaneyd dooxada ee Badeshi.
“Hadda carruurteenna iyo carruurtii ay sii dhaleen waxay ku hadlaan Torwali, marka yaan kula hadalnaa afkeennii?”, waxaa sidaas yidhi Saciid Gul oo ay ilmo adeer yihiin Raxiim Gul.
Waan ka qoomameynayaa’
Deegaanka kama jiraan fursado shaqo, sidaas awgeed raggan waxay wakhtigooda intiisa badan ku qaataan iney wareejiyaan dadka dalxiiseyaasha ah.
Sidaas waxay ku barteen luuqadda Pashto-ga, taasoo ay mar walba dadka kula xiriiraan.
Maadaama aysan jirin fursado ay ku isticmaalaan luuqadda Badeshi, xitaa saddexdan nin qudhooda way kasii dhumeysaa luqadda.
Mararka qaar oo ay Saciid Gul iyo Raxiim Gul iskula hadlayeen afka Badeshi, waxay garan waayeen erayada qaarkood, iyagoo ku xasuusanayay kuwo kale.
Raxiim Gul wuxuu dhalay wiil, kaasoo isagana heysta shan carruur ah, laakiin dhammaantood waxay ku hadlaan luuqadda Torwali.
“Hooyadey luuqaddeeda waxay ahayd Torwali, sidaas darteed waalidkeyga inta ay guriga joogaan kuma aysan hadli jirin Badeshi. Ma helin fursad aan luuqadda kor ugu qaado intii aan carruurnimada ku jiray. Dhowr eray unbaan aqaannaa, laakiin ma garanayo luuqadda. Carruurteyda oo idilna waxay ku hadlaan Torwali.
“Waan ka qoomameynayaa, laakiin hadda maadaama aan 32 sano jir ahay, fursad uma heysto inaan barto Badeshi. Aad baan uga murugaysanahay in luuqaddan ay la dhiman doonto aabahay”, ayuu yidhi.
Dabcan hadda lama badbaadin karo luuqadda Badeshi, laakiin ugu yaraan, waxaad baran kartaa dhowr eray oo lagu sii xasuusnaan karo luuqadan iney mar jirtay.
- Meen naao Rahim Gul thi – Magaceygu waa Rahim Gul
- Meen Badeshi jibe aasa – waxaan ku hadlaa luuqadda Badeshi
- Theen haal khale thi? – Sidee tahay?
- May grot khekti – Waan cunteeyay
- Ishu kaale heem kam ikthi – Baraf badan ma dhici doono sannadkan
